Twórcami Rankingu Gmin Województwa Śląskiego są:
- Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego,
- katowicki ośrodek OKST im. Waleriana Pańki
- Główny Urząd Statystyczny w Katowicach.
Badane samorządy podzielono na trzy grupy:
- miasta na prawach powiatu,
- miasta powyżej 20 tysięcy mieszkańców,
- gminy poniżej 20 tysięcy mieszkańców.
Celem tego przedsięwzięcia jest wyłonienie i promowanie gmin wyróżniających się pod względem rozwoju społeczno-gospodarczego.
- Mamy nadzieję, że przeprowadzane analizy statystyczne staną się podstawą ważnej dyskusji zarówno nad zarządzaniem lokalnym, jak i strategicznymi kierunkami rozwoju regionu - mówią twórcy Rankingu.
W kategorii miast na prawach powiatu pierwsza dziesiątka miast to:
- Bielsko-Biała
- Katowice
- Rybnik
- Gliwice
- Tychy
- Żory
- Dąbrowa Górnicza
- Jastrzębie-Zdrój
- Częstochowa
- Jaworzno
Niestety, Zabrze jest na jednym z ostatnich miejsc w tej kategorii, konkretnie na 15. O niskiej pozycji w rankingu zdecydowały m.in. takie wskaźniki jak średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020: 3040,76 zł (dla porównania Katowice - 4699,94 zł) czy średnioroczne wydatki majątkowe inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020: 484,07 zł (18. miejsce w tej kategorii). Miasto wypada też źle w przypadku średniorocznego wskaźnika zadłużenia budżetów gmin w latach 2018–2020, który wynosi aż 61,7 proc. - wyższe zadłużenie mają tylko Żory. Za to wydatki budżetu na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) na 1
mieszkańca w 2020 r są w Zabrzu wysokie - wynoszą 168,48 zł (3. miejsce). Więcej na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego wydają tylko Katowice i Bielsko-Biała.
Najlepsze dziesięć gmin powyżej 20 tys. mieszkańców to:
- Tarnowskie Góry
- Cieszyn
- Mikołów
- Czeladź
- Czechowice-Dziedzice
- Lubliniec
- Jasienica
- Łaziska Górne
- Zawiercie
- Żywiec
Gminy poniżej 20 tysięcy mieszkańców:
- Goczałkowice-Zdrój (powiat pszczyński)
- Buczkowice (powiat bielski)
- Wilkowice (powiat bielski)
- Lubomia (powiat wodzisławski)
- Imielin (powiat bieruńsko-lędziński)
- Szczyrk (powiat bielski)
- Chybie (powiat cieszyński)
- Przyrów (powiat częstochowski)
- Kornowac (powiat raciborski)
- Kozy (powiat bielski)
Lista wskaźników, wpływających na pozycję w Rankingu:
- Średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020
- Średnioroczne wydatki majątkowe inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020
- Średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2018–2020
- Wydatki bieżące budżetów gmin na administrację publiczną na 1 mieszkańca w 2020 r.
- Średnioroczne środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi na finansowanie programów i projektów unijnych stanowiące dochód budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2018–2020
- Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON na 1000 ludności w wieku produkcyjnym w 2020 r.
- Wyniki egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2020/2021 – średni wynik w %
- Saldo migracji na 1000 ludności w 2020 r.
- Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w 2020 r.
- Udział środków przekazanych organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego w wydatkach bieżących budżetów gmin w 2020 r.
- Wydatki budżetów gmin na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu na 1 mieszkańca w 2020 r.
- Odsetek korzystających z sieci kanalizacyjnej w 2020 r.
- Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2020 r.
- Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem gminy w 2020 r.
- Wydatki bieżące na oświatę, wychowanie i opiekę nad dzieckiem w wieku do lat 3 na 1 mieszkańca w wieku przedprodukcyjnym w 2020 r.
- Udział nakładów na szkolenia pracowników rad i urzędów gmin w wydatkach bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w 2020 r.
